Türkiye'de temmuz ayı ile birlikte emekli maaşlarına zam yapılması bekleniyor. Hayat pahalılığının giderek yükseldiği bu zamanlarda emekliler de maaşlarına geçimleri konusunda rahatlamalarına yardımcı olacak bir zam alabilme umudu içinde merakla bekliyorlar.
Türkiye Gazetesi'nden İsa Karakaş da son yazısında emeklilerin alabilme ihtimali olan zam miktarı ile ilgili önemli bir yazı kaleme aldı. İşte Karakaş'ın yazısı;
Sadece ülkemiz içinde değil Uluslararası Küresel Emeklilik Endeksine bile şöyle bir göz ucuyla bakıldığında, emeklilerimizin durumunun hiç de iç açıcı durumda olmadığı açıkça görülmektedir. Hayat pahalılığı karşısında oldukça zorlanan 16 milyonu aşkın emeklinin gözü kulağı temmuz ayında yapılacak maaş güncellemesinde.
Yasal olarak yapılması zorunlu maaş zammına ilave olarak hükûmetin iyileştirme amaçlı seyyanen zam ya da refah payı verip vermeyeceği en büyük merak konusu. SGK mevzuatı gereğince emeklilerin gelir ve aylıklarının, her yılın ocak ödeme tarihlerinden geçerli olmak üzere, bir önceki 6 aylık döneme göre Türkiye İstatistik Kurumu tarafından açıklanan en son temel yıllı tüketici fiyatları genel indeksindeki değişim oranı (TÜFE) kadar artırılarak belirlenmesi gerekmektedir. Bu belirleme şekli hem kendi çalışmalarından dolayı maaş alan emekliler hem de ölen sigortalıların hak sahiplerine bağlanmış olan aylık ve gelirler için de geçerli bulunmaktadır.
TÜİK’in mayıs ayı enflasyonu da açıklanmasıyla birlikte emeklilerin heyecanı daha da arttı. Zira 5 aylık enflasyon verisi kesinleşti. Geriye sadece bir aylık veri kaldı. 3 Temmuz günü haziran ayı enflasyonun açıklanmasıyla birlikte temmuz ayında yapılacak güncelleme kesinleşmiş olacaktır. Bu yazımızda 5 aylık enflasyon verisine göre muhtemel SSK, Bağ-Kur, Oda ve Banka Sandığı emeklilerinin zamları son gelişmeler ışığında irdelenmiştir.
MEVCUT VERİLERE GÖRE ZAM HESABI
TÜFE'deki (2003=100) değişim 2025 yılı mayıs ayında bir önceki aya göre %1,53 artış, bir önceki yılın aralık ayına göre %15,09 artış, bir önceki yılın aynı ayına göre %35,41 artış ve on iki aylık ortalamalara göre %45,80 artış olarak gerçekleşti. En yüksek ağırlığa sahip 3 ana harcama grubunun yıllık değişimleri; gıda ve alkolsüz içeceklerde %32,87 artış, ulaştırmada %24,59 artış ve konutta %67,43 artış olarak gerçekleşti. İlgili ana grupların yıllık değişime olan etkileri ise gıda ve alkolsüz içeceklerde %8,25, ulaştırmada %4,07 ve konutta %9,34 oldu. Ancak emekliler enflasyonun bu rakamlardan çok daha fazla olduğu hususunda hemfikir. Açıklanan mayıs enflasyonu tüm beklentilerin altında kalmıştır. Diğer yandan emekli maaşlarına yüksek enflasyona rağmen 6 ayda bir güncelleme yapılması ise ayrı bir sorun. Keza güncellenen maaşlar cebe girmeden buharlaşmaktadır. Buna çözüm olarak her daim söylediğimiz üzere aylık bazda “Eşel Mobil” sisteminin uygulanmasıdır. Bu sisteme geçilmesi hâlinde 6 ay beklemeksizin enflasyon oranları her ay maaşlara yansıtılmasıyla güncelleme otomatikman gerçekleşmiş olacaktır.
Ocak+Şubat+Mart+Nisan ayları itibarıyla 4 aylık enflasyon farkı %13,37 olarak gerçekleşmiştir. Mayıs ayı enflasyonunu da ilave ettiğimiz zaman 5 aylık kümülatif enflasyon farkı %15,09 olarak gerçekleşmiştir. Geriye sadece haziran ayına ilişkin enflasyon verileri kalmıştır.
EN DÜŞÜK EMEKLİ MAAŞI NE KADAR OLACAK?
Bugün itibarıyla her SSK, Bağ-Kur, Banka ve Oda Sandıkları emeklilerinin maaşının en az %15,09 oranında otomatikman güncellenmenin söz konusu olduğunu söyleyebiliriz. Hâlen 14 bin 469 TL olan en düşük emekli maaşının bu oran üzerinden güncellenmesi hâlinde yaklaşık 16.652 TL olacaktır.
Halen maaşı 16.300 TL olan SSK veya Bağ-Kur emeklisi nisan ayı enflasyon verisi ile birlikte refah payı verilmezse dahi bugün itibarıyla maaşı en az 18 bin 760 TL’ye yükselmiştir. Başka bir örnek olarak maaşı 20.900 TL olan bir emeklinin aynı şekilde mart ayı enflasyon verisi ile refah payı verilmezse dahi bugün itibarıyla 24 bin 54 TL maaşa hak kazanmaktadır.
ZAM YAPILIRSA EN DÜŞÜK EMEKLİ MAAŞI NE KADAR OLUR?
TCMB Piyasa Katılımcıları Anketi'ne göre, TÜFE yıl sonu artış beklentisi %30,35'ten %29,86'ya geriledi. Buna göre, geçen ay %1,77 olan haziran ayı TÜFE artışı beklentisi, bu anket döneminde %1,61'e geriledi. Önceki yıl olduğu gibi TÜİK’in haziran ayında yine enflasyonu beklentilerin çok altında açıklayacağını tahmin etmekteyim. Mayıs ayı enflasyon rakamının beklentilerin çok altında açıklanmasıyla birlikte zam hesabı tamamen değişmiştir. Mayıs öncesinde %18’ler konusunda iyimserlik hâkimken… Şimdi bu beklentiler azaldı. Buna göre refah payı verilmese dahi her halükârda SSK, Bağ-Kur, Banka ve Oda Sandık emeklilerinin temmuzda en az %16 en fazla %17 civarında bir güncelleme alacakları kanaatindeyim.
En düşük emekli maaşı 14 bin 469 TL iken, ortalama olarak %16,5 oranında zam yapıldığında 16 bin 856,385 TL'ye yükseliyor.
Seyyanen zam ve refah payı verilip verilmeyeceği hususunda ise Ankara kulislerinde maalesef olumlu yönde hiçbir emare olmadığını rahatlıkla söyleyebilirim.
Özellikle kamu işçilerine yönelik toplu sözleşme çerçeve protokolünde hükûmetin milimetrelik güncelleme teklifiyle birlikte emeklilere yasal zorunluluk nedeniyle yapılacak güncelleme dışında ilave bir iyileştirme yapılmayacağını da apaçık ortaya çıkarmıştır. Keza hükûmetin, enflasyonu dizginlemede özellikle personel ve emekli maaşları konusunda ilave artış yapılmaması konusunda bu sene de son derece hassas hareket edeceği Ankara kulislerinde konuşulmaktadır.
Netice itibarıyla her zaman söylediğim üzere emekli maaş güncellemesinde oran yüzde kaç olursa olsun yalnızca enflasyona endeksli zamlar emeklilerin zorlu hayat şartlarına çare olmayacağı aşikâr. Kalıcı bir iyileştirme için son bir kez seyyanen zam yapılması ardından millî gelir artışından belirli bir oranın daimî bir şekilde verilmesine yönelik düzenleme yapılması gerekmektedir. Maalesef Ankara’da şimdilik bu yönde düzenleme yapılacağına dair herhangi bir emare görünmüyor.
Kaynak: Türkiye Gazetesi / Haber Merkezi
