Bir zamanlar tıp dünyasında adeta bir dipnot olarak anılan apandis kanseri, şimdi genç yetişkinler arasında hızla yayılan bir tehdit haline geldi.
Yıllarca son derece nadir görülen ve genellikle ileri yaşlarda teşhis edilen bu kanser türü, son yıllarda 50 yaş altındaki bireylerde alarm verici bir artış gösteriyor.
Annals of Internal Medicine dergisinde yayımlanan yeni bir araştırma, bu unutulmuş hastalığın modern yaşamın gölgesinde nasıl bir salgına dönüştüğünü gözler önüne seriyor.
Vanderbilt Üniversitesi Tıp Merkezi’nden hematoloji ve onkoloji uzmanı Doç. Dr. Andreana Holowatyj’in liderliğindeki çalışma, 1970 sonrası doğanlarda apandis kanseri vakalarının önceki nesillere kıyasla üç ila dört kat arttığını ortaya koydu. Holowatyj, “Her üç apandis kanseri vakasından biri artık 50 yaş altındaki bireylerde görülüyor. Bu oran, kolon kanserinde sekizde bir düzeyinde” diyerek durumun ciddiyetine dikkat çekti.
1975-2019 yılları arasında Ulusal Kanser Enstitüsü’nün veritabanındaki 4.858 vaka üzerinden yapılan analiz, X ve Y kuşaklarında bu artışın özellikle belirgin olduğunu gösterdi.
NEDEN ARTIYOR? GİZEM ÇÖZÜLMEYİ BEKLİYOR
Uzmanlar, apandis kanserindeki bu çarpıcı artışın kesin nedenini henüz belirleyememiş olsa da, yaşam tarzı ve çevresel faktörler baş şüpheliler arasında.
Dr. Andrea Cercek, “Apandis kanseri, kolon ve mide kanserleri gibi diğer sindirim sistemi kanserlerindeki artışlarla paralel bir eğilim gösteriyor. Bu, modern yaşamın getirdiği değişimlerin bir yansıması olabilir” dedi.
Obezite, işlenmiş gıda tüketimi, şekerli içecekler ve hareketsiz yaşam tarzı, risk faktörleri arasında öne çıktı.
Bununla birlikte, çevresel faktörler de mercek altında. Avustralya’daki Monash Üniversitesi’nden Prof. Dr. Gail Risbridger, plastiklerdeki kimyasalların sindirim sistemi kanserlerini tetikleyici bir rol oynayabileceğini belirterek, “Endüstriyel gıdalar, mikroplastikler ve kimyasal maruziyet, bağırsak sağlığını bozarak kanser riskini artırabilir” diyen Risbridger, bu konuda daha fazla araştırmaya ihtiyaç olduğunu vurguladı.
Bağırsak mikrobiyomundaki değişiklikler de bir diğer olası neden. Son yıllarda tıpta ve tarımda artan antibiyotik kullanımı, bağırsak florasını bozarak kanser riskini etkileyebilir.
Kanser uzmanı Dr. Shivan Sivakumar, “Erken yaşta yoğun antibiyotik kullanımı, bağırsak bakterilerinin dengesini değiştirerek uzun vadeli sağlık sorunlarına yol açabilir” dedi.
TEŞHİS ZOR, ERKEN FARKINDALIK HAYATİ
Apandis kanserinin en büyük zorluklarından biri, erken teşhis edilememesi. Kolon kanseri gibi rutin tarama testleri bulunmayan bu hastalık, genellikle belirsiz belirtilerle kendini gösterdi.
Hafif karın ağrısı, şişkinlik veya bağırsak alışkanlıklarında değişiklik gibi şikayetler, çoğu zaman başka rahatsızlıklarla karıştırıldı.
Vakaların büyük bir kısmı, apandisit şüphesiyle yapılan ameliyatlar sırasında tesadüfen tespit ediliyor. Ancak bu noktada, hastalık genellikle ilerlemiş oldu.
Uzmanlar, erken teşhisin önemine vurgu yaparak, “Farkındalık, bu hastalığa karşı en güçlü silahımız. Genç yetişkinler, açıklanamayan karın şikayetlerini ciddiye almalı ve doktora başvurmalı” dedi.
Uzmanlar, sağlıklı bir yaşam tarzının riskleri azaltmada kritik olduğunu belirtti. Sebze, meyve ve tam tahıl ağırlıklı beslenme, düzenli egzersiz, tütün ve alkolden uzak durma, önerilen önlemler arasında.
BİLİM DÜNYASINDAN ÇAĞRI: DAHA FAZLA ARAŞTIRMA ŞART
Apandis kanserindeki artış, sindirim sistemi kanserlerindeki daha geniş bir eğilimin parçası. Kolon, mide ve pankreas kanserleri de gençlerde giderek daha sık görüldü.
Amerikan Kanser Derneği’ne göre, 50 yaş altındaki bireylerde kanser, erkeklerde ölümlerin bir numaralı nedeni, kadınlarda ise meme kanserinden sonra ikinci sırada.
Uzmanlar, bu trendin altında yatan nedenleri anlamak için daha kapsamlı araştırmalara ihtiyaç olduğunu vurguladı.
Dr. Holowatyj, “Bu eğilimi tersine çevirmek için nedenleri ortaya çıkarmalıyız. Genç nesillerin sağlığı tehlike altında” dedi.
Yeni Zelanda’dan kolon-rektum cerrahı Dr. Frank Frizelle ise mikroplastiklerin rolüne dikkat çekerek, “Çevremizdeki mikroplastik artışı, gençlerdeki kanser vakalarıyla aynı döneme denk geliyor. Bu bağlantıyı ciddiye almalıyız” dedi.
TOPLUM NE YAPMALI?
Apandis kanseri, modern yaşamın getirdiği değişimlerin insan sağlığı üzerindeki etkisini bir kez daha hatırlattı.
Uzmanlar, bireylerin bedenlerini dinlemeleri ve şüpheli belirtilerde vakit kaybetmeden sağlık kuruluşlarına başvurmalarını önerdi.
Sağlıklı yaşam alışkanlıkları ve çevresel faktörlere dikkat etmek, bu nadir ama giderek yaygınlaşan hastalığa karşı alınabilecek en etkili önlemler arasında.
Apandis kanseri, unutulmuş bir tehdit olmaktan çıkarak genç nesillerin sağlığını hedef alan bir tehlike haline geldi.
Bilim dünyası, bu gizemli artışın ardındaki sır perdesini aralamak için çalışmalarını hızlandırırken, toplumun farkındalığı ve önleyici adımları, bu mücadelede kritik bir rol oynayacağı bildirildi.
Haber: Burhan Şahin / Haber Merkezi
