Seçim sandıkları kapanırken BBC'ye özel bir röportaj veren Kanada Başbakanı Mark Carney, Washington'ı ancak Kanada'nın egemenliğine saygı duyan "ciddi bir görüşme zemini" oluştuğunda ziyaret edeceğini belirtti.
Başkan Trump'ın yeniden Beyaz Saray'a seçilmesinden bu yana, ABD Başkanı'nın sık sık Kanada'yı Amerika'nın "51. eyaleti" yapmaktan bahsetmesi Kanadalıları öfkelendirmişti.
Pazartesi günü yapılan erken seçimde Liberal Parti'siyle tarihi bir zafer kazanan Carney, böyle bir senaryonun "asla ama asla gerçekleşmeyeceğini" vurguladı. Carney, "Açıkçası, bunun başka herhangi bir ülkeye (Panama, Grönland ya da başka bir yer) saygı gösterilerek de asla gerçekleşmeyeceğini düşünüyorum," diye ekledi.
Ancak Carney, ülkesinin ABD ile bir anlaşmaya varabilirse ve aynı zamanda Avrupa Birliği ve Birleşik Krallık ile ticari ilişkilerini geliştirebilirse, Kanada için bir "kazan-kazan olasılığı" olduğunu da ifade etti.
GERGİN ABD İLİŞKİLERİ
ABD, Kanada ihracatının yaklaşık %75'inin güneye yöneldiği büyük bir pazar konumunda. Kanada ise ABD ihracatının çok daha küçük bir kısmını (%17) oluşturuyor.
Bununla birlikte, Kanada aynı zamanda Amerika'nın en büyük ham petrol tedarikçisi konumunda. ABD'nin Kanada ile olan ve 2024'te 45 milyar dolar olması beklenen ticaret açığı, büyük ölçüde ABD'nin enerji taleplerinden kaynaklanıyor.
Kanada ve ABD ilişkileri son aylarda, Trump'ın "51. eyalet" söylemleri ve önceki Başbakan Justin Trudeau'ya bireysel Amerikan eyaletlerinin liderlerinin unvanı olan "vali" diye hitap etmesi nedeniyle gerilmiş durumda.
ABD Başkanı ayrıca, Kanada'nın gümrük vergileriyle hedeflenen ilk ülkelerden biri olduğu küresel bir ticaret savaşını da ateşledi. Trump, çeşitli Kanada mallarına genel %25'lik bir gümrük vergisini kısmen uygularken, tüm alüminyum ve çelik ithalatına da %25 ithalat vergisi getirdi, ancak ABD, Kanada ve Meksika arasındaki USMCA olarak bilinen ticaret anlaşması kapsamındaki ürünleri muaf tuttu.
Kanada ise misilleme olarak ABD mallarına yaklaşık 60 milyar Kanada Doları (42 milyar ABD Doları; 32 milyar £) değerinde gümrük vergisi uyguladı.
"GÖRÜŞMELER BİZİM ŞARTLARIMIZLA OLACAK"
Carney, Trump ile yapılacak görüşmelerin "onların şartlarıyla değil, bizim şartlarımızla" olacağını söyledi. "Ortaklık kurulabilir, ekonomik ve güvenlik ortaklığı," dedi ve ekledi: "Geçmiştekinden çok farklı bir ortaklık olacak."
Carney, gümrük vergileri konusunda Trump ile başa çıkmak için küresel ekonomik krizleri yönetme deneyimini öne sürdü. Mart ayı başında Başbakan olmadan önce Carney hiçbir siyasi görevde bulunmamıştı. Ticaretle uğraşan bir bankacı olan Carney, 2008 küresel mali krizi sırasında Kanada Merkez Bankası'nı yönetmiş, ardından 2013'ten 2020'ye kadar İngiltere Merkez Bankası'nın başına geçen ilk İngiliz olmayan kişi olmuştu.
Başbakan, Kanada'nın ABD'deki "40'tan fazla eyaletin en büyük müşterisi" olduğunu belirtti. Carney BBC'ye verdiği demeçte, "Unutmayın ki onlara [ABD'ye] hayati enerji sağlıyoruz. Unutmayın ki çiftçilerine neredeyse tüm gübrelerini biz sağlıyoruz," dedi.
"Saygıyı hak ediyoruz. Saygı bekliyoruz ve eminim ki zamanı gelince tekrar saygı göreceğiz, o zaman bu görüşmeleri yapabiliriz."
Kanada ve ABD, Meksika ile birlikte, örneğin araba parçaları gibi milyarlarca sterlin değerinde mamul malın her gün sınırları aştığı, derinlemesine entegre ekonomilere sahip. Bir ülkeye girerken mallara uygulanan ve ithalatçı tarafından ödenen vergiler olan gümrük vergilerinin getirilmesi, ülkeler arasındaki on yıllardır süregelen işbirliklerini tehdit ediyor.
Trump, gümrük vergilerinin daha fazla Amerikalıyı yerli malı almaya teşvik edeceğini ve bunun da sonuçta ABD imalatını ve istihdamını artıracağını savunuyor.
MÜTTEFİKLERLE TİCARET 'SINANIYOR'
Amerika'nın küresel ticaret çatışmasındaki ana rakibi Çin olsa da, Trump'ın İngiltere ve diğer Avrupa ülkeleri gibi müttefiklere yönelik genel, sözde "karşılıklı tarifeleri" uygulaması, müttefiklerin dünyanın en büyük ekonomisiyle ticarete yönelik engellere yanıt olarak yeni anlaşmalar aramasına yol açtı.
İngiltere genel seçimleri sırasında İngiltere Maliye Bakanı Rachel Reeves'i destekleyen Carney, Kanada ve İngiltere'nin ticareti çeşitlendirmenin bir parçası olarak durmuş bir serbest ticaret anlaşması imzalayabileceğini "düşündüğünü" söyledi, ancak ülkeler arasındaki ticaretin yaklaşık %95'inin zaten etkili bir şekilde gümrüksüz olduğunu vurguladı.
"Ülkelerimiz, benzer düşünen ülkeler arasındaki entegrasyon seviyesini genişletebiliriz. Savunma ortaklıklarını düşünün, bu görüşmeler daha yeni başladı, bu yüzden yapabileceğimiz çok şey var," diye ekledi.
İngiltere Başbakanı Sir Keir Starmer, Carney'i tebrik eden bir açıklamada, "Savunma, güvenlik, ticaret ve yatırım konularında yakın çalışmaya devam edeceğimizi biliyorum," dedi.
Carney, Kanada'nın Haziran ayında ev sahipliği yapacağı G7 zirvesinin küresel ticaret savaşının gelecekteki seyrini belirlemede "çok önemli" olacağını söyledi ve dünyanın en gelişmiş yedi ekonomisinden oluşan grubun - ABD dahil - hala "benzer düşünen ülkelerin en benzer düşüneni" olup olmadığını "sınayacağını" ekledi.
Zirve, Trump'ın bazı yüksek gümrük vergilerine getirdiği 90 günlük duraklamanın sona ermesinden hemen önce gerçekleşecek.
Kaynak: Haber Merkezi
