Tarım ve Orman Bakanlığı, destekleme sistemini değiştirdi. Artık ton başına değil, dekar başına ödeme yapılacak. Yeni sistemin ayrıntılarını tarım yazarı Ali Ekber Yıldırım kendi Youtube kanalından yaptığı yayınla açıkladı.
Bayramdan önce Toprak Mahsulleri Ofisinin 2025 yılında buğday ve arpa alım fiyatını açıklandığını belirten Yıldırım, “Hem ekmeklik buğdayda hem de makarnalık buğdayda ton başına 13.500 liralık bir fiyat açıklandı, arpada ise ton başına alım fiyatı 11.000 TL olarak belirlendi” dedi.
Ali Ekber Yıldırım’ın konuşması şöyle:
Hasat devam ettikçe ve üretici buğdayını ve arpasını satmaya başladıkça bir takım sorular gündeme gelmeye başladı. Tarım ve Orman Bakanlığı biliyorsunuz 1 Ocak 2025 itibariyle bitkisel üretimde planlı üretime geçti ve tarım destekleri 3 yıl açıklandı. 2005-2027 dönemini kapsayan bir kararname yayınlandı aynı zamanda ve bu kararnameye göre de tarımsal desteklemeler bitkisel üretimde bir temel destek ikincisi planlı üretim bir de üretimi geliştirmeye yönelik yani üretim geliştirme destekleri var. Bu destekler kapsamında da artık ton başına, kilo başına destekler yerine alan bazlı dediğimiz yani dekar başına destek sistemine geçildi. Tarım ve Orman Bakanlığı uzun bir süre 3-4 ay bu yeni sistemi çiftçilere anlatmak üzere adını cuma toplantıları dediği toplantılar yaptı tarım il ve ilçe müdürlüğündeki çalışanlar büyük bir gayretle hani neredeyse köy köy gezip bunları anlattılar aslında yeni sistemin nasıl olacağı da hem Cumhurbaşkanlığı destekleme kararnamesinde hem de bakanlığın yayınladığı bütün dokümanlarda var.
ÇİFTÇİNİN KAFASI KARIŞTI
Yani bundan sonra artık ton başına destek yerine buğday ve arpa için konuşursak dekar başına bir destek ödemesi yapılacak. Fakat bayramdan önce bu buğday ve arpa alım fiyatları açıklandığında Tarım Bakanlığı sanki ton başına bir destek ödeme yapılacakmış gibi hem buğdayda hem arpada daha doğrusu buğdayda ton başına bir destek açıkladı ve dedi ki çiftçilere "Siz ton başına 2.520 lira bir destek alacaksınız." Böyle olunca çiftçinin kafası karıştı. Deniliyor ki ‘Biz bu desteği ton başına mı alacağız yoksa dekar başına mı alacağız?’ Neden bu bunu soruyorlar çünkü, eğer ton başına alınacaksa bu destekle ilgili çiftçiler ürününü satarken mutlaka fatura alıp bunu faturalandırmaları gerekiyor yok eğer dekar başına bir ödeme olacaksa o zaman faturaya gerek yok. Zaten dekar başına yani alan bazlı olarak bir ödeme yapılacak buna yönelik sorular artınca ben de size bunun ayrıntılarını anlatmak istedim.
Şimdi öncelikle destekleme modelindeki yeni uygulamaya göre yani bunun altını çizerek net olarak söylüyorum ki çiftçinin hesabına ton başına değil dekar başına bir ödeme yapılacak. Yani çiftçi kayıt sistemine kaydedilmiş alanlarla ilgili olarak üretim yapılan alanlarla ilgili dekar başına bir ödeme yapılacak ama ton başına ödeme olmayacağı için hem temel destek hem de prim hem de planlama desteği alırken herhangi bir fatura sizden istenmeyecek. Sadece sertifikalı tohum kullanımında bir fatura istenecek dediğim gibi onu şimdi ayrıntılı olarak sizinle paylaşmak istiyorum. Birincisi çiftçi kayıt sistemine kayıt olmak şartıyla her üretici dekar başına 317 lira bir destek alacak yani bunun için başka bir şey yapmasına gerek yok. Hem buğdayda hem de arpada dekar başına 317 lira bir destek alacak. Zaten çiftçi kayıt sistemine veya bakanlığın diğer kayıt sistemlerine kaydınız yoksa herhangi bir desteği alamıyorsunuz. İkincisi planlı üretim desteği yine dekar başına 317 lira buradaki fark şu temel destekten bir farkı var. Tarım ve Orman Bakanlığı'nın ilçe bazında belirlediği havzalar var, sizin üretim yaptığınız havzada eğer arpa ve buğday varsa yine dekar başına 317 lira bu desteği alacaksınız ama sizin üretim yaptığınız havzada eğer bakanlık buğday ve arpayı belirtmemişse bunu desteklemiyorsa o zaman bu desteği alamıyorsunuz sadece temel desteği almış olacaksınız. Üçüncü nokta sertifikalı tohum kullanım desteği biliyorsunuz sertifikalı tohum üretim desteği kaldırıldı ama sertifikalı tohum kullanan üreticilere dekar başına 122 liralık bir ödeme yapılacak. Bunun için de sizden sertifikalı tohum kullandığınıza dair bir fatura isteniyor. Bakanlık veya tarım ilçe müdürlüğü gerek gördüğü takdirde bu sertifikalı tohumun aynı zamanda satış faturası ile birlikte analiz raporunu da isteyebilir. O zaman ben ne kadar destek alacağım diye soracak olursanız eğer temel destek olarak yani çiftçi kayıt sistemine kayıtlı olmak şartıyla 317 lira alacaksınız eğer bakanlığın belirlediği havzada buğday ve arpa ürettiyseniz 317 lira daha alacaksınız toplamda bu 634 lira yapıyor. Sertifikalı tohum kullandıysanız bir 122 lira daha alacaksınız. Dekar başına bu da 756 lira yani siz buğday ve arpa üretiyorsanız ve planlı üretim kapsamında bu üretimi yaptıysanız 634 lira, bunun üzerine sertifikalı tohum kullandıysanız 756 lira bir destek alacaksınız. Bu ton başına 2.520 yok 2.500 lira bununla hiç kafanızı karıştırmayın sizin hesabınıza yatacak olan para bu sertifikalı tohumla ilgili bir parantez daha açayım Türkiye'de sertifikalı tohum kullanım oranı %25 %30 civarında yani bu desteği de her çiftçi alamayacak. Sadece sertifikalı tohum kullanan çiftçiler alabilecek dolayısıyla benim hesabıma niye 756 lira yatmadı diye sormayın çünkü eğer sertifikalı tohum kullandıysanız maksimum alacağınız destek bu kadar kullanmadıysanız dediğim gibi 634 liralık bir destek hesabınıza yatacak.
Ali Ekber Yıldırım
ÖDEMELERİ NE ZAMAN ALACAKSINIZ?
Destek ödemelerini ne zaman alacaksınız? Şu sıralar daha dün cuma günü geçen senenin hububat destek desteğini alan üreticiler oldu. buğday ve arpa desteğini normal şartlarda işte 2026 yılının Mayıs, Haziran aylarında ancak alabileceksiniz. Altını çizeyim eğer daha erken ödeme olursa da onu da zaten hem bakanlık duyuruyor hem biz de sizlerle paylaşırız.
MAKARNALIK BUĞDAYDA ÇİFTÇİNİN TON BAŞINA EN AZ BİR 750 LİRALIK BİR KAYBI VAR
Değinmek istediğim bir konu daha var. O da makarnalık buğday ile ekmeklik buğday fiyatının eşitlenmesi. Dünyanın her yerinde makarnalık buğday ekmeklik buğdaydan daha pahalı bir fiyata satılır. Türkiye'de de böyle son yılları karşılaştırdım, mesela 2023'te ve 2024'te makarnalık buğdayın fiyatı ton başına 750 lira daha yüksek verildi. Toprak Mahsulleri Ofisi, alım fiyatı açıklarken makarnalık buğdayın fiyatını son 2 yıl ekmeklik buğdaya göre 750 lira daha yüksek açıkladı. Dediğim gibi dünyanın birçok ülkesinde bu makarnalık buğday daha yüksek fiyata satılıyor. Bu sene bu fiyat eşitlendi, hem makarnalık buğdaya hem de ekmeklik buğdaya 13.500 lira ton başına bir fiyat açıklandı. Destekle ilgili bir değişiklik yok yani makarnalık buğday üreten üreticilere eğer geçen seneki gibi önceki seneki gibi bir fiyat farkı olsaydı 750 lira daha yüksek bir fiyat alacaklardı. Bu sene verilmedi yani üreticinin çiftçinin ton başına en az bir 750 liralık bir kaybı olduğunu söyleyebiliriz.
Kaynak: Haber Merkezi
