Marmara Denizi’nde 23 Nisan 2025’te yaşanan 6,2 büyüklüğündeki deprem, doğal afetlerde Türk Silahlı Kuvvetleri’nin (TSK) rolünü yeniden gündeme taşıdı. 6 Şubat 2023 Kahramanmaraş depreminde TSK’nın yeterince sahada olmaması yoğun eleştirilere yol açmıştı. Emekli Tümgeneral Rafet Kılıç, Sözcü gazetesinden Saygı Öztürk’e yaptığı açıklamada, TSK’nın afetlerde devre dışı bırakılmasının “darbe paranoyası”ndan kaynaklandığını öne sürdü ve “Doğal afetlere müdahale, darbe korkusuna kurban edilecek bir mesele değildir.” diyerek tepki gösterdi.
Doğal afetlerde TSK'ya görev verilip verilmediği durumları değerlendiren Rafet Kılıç, Sözcü'den Saygı Öztürk'e konuşarak şunları söyledi:
"Gölcük Depremi olduğunda, Emniyet Asayiş Yardım Planı (EMASYA) protokolü yürürlükteydi. Bu protokol; polisin yetersiz kaldığı durumlarda, toplumsal olaylar ile yangın, deprem, sel gibi doğal afetlerde, valiliğin gerekli görmesi hâlinde askerden yardım alınmasını sağlıyordu.
TSK birlikleri, sivil otoritenin emrinde kalarak, üstlerinden emir beklemeksizin müdahaleye mecbur kılınmıştı. Bu kapsamda TSK'nın 'Doğal Afet Yardım Planı da (DAFYAR) bulunuyordu. Bu plan doğrultusunda, olası bir depremde tüm birliklerin nereye, nasıl, hangi malzemelerle müdahale edeceği; seyyar sahra hastanelerinin nereye kurulacağına kadar her ayrıntı belirlenmişti. Planların her yıl eğitimleri ve tatbikatları yapılırdı.
EMASYA Protokolü, 2010 yılında, sözde 'Balyoz Darbe Planına' zemin hazırladığı gerekçesiyle yürürlükten kaldırıldı. DAFYAR planları da böylece ortadan kalktı. Hâlen yürürlükte bulunan Türkiye Afet Müdahale Planı ise 2022'de yürürlüğe girdi.
Bu planda; Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı unsurları 'Ana Çözüm Ortakları' olarak görevlendirildi. Millî Savunma Bakanlığı (Genelkurmay Başkanlığı) ise yalnızca 'Destek Çözüm Ortağı' olarak konumlandırıldı.
Bu düzenlemelerin bir sonucu olarak TSK, Gölcük Depremi'ndeki gibi topyekûn, organize ve hazır bir şekilde doğal afetlere müdahale etme imkânını büyük ölçüde kaybetti. 6 Şubat 2023 Kahramanmaraş merkezli depremde de bu durum gün yüzüne çıktı. Kahramanmaraş Depremi'nde görüldüğü gibi, halen büyük doğal afetlerden sonra vatandaşın ilk aradığı ve yanında görmek istediği birimlerin başında TSK geliyor. Ama, TSK'ya bu görev verilmiyor."
Öztürk Kılıç'a, afetlerde askere görev verilmemesinin nedenini sorduğunda Kılıç, "darbe paranoyası"nın böyle bir kararda etkili olduğunun söylendiğini belirterek, "Doğal afetlere müdahale konusu, darbe paranoyasına kurban edilebilecek bir mesele değildir" dedi.
Kaynak: Sözcü / Haber Merkezi