Çocuklarının gece yarısı havlamayı andıran öksürükle uyanması, ebeveynler için korkutucu bir deneyim olabilir. Bu durum, genellikle 6 ay ile 5 yaş arasındaki çocuklarda görülen krup hastalığının bir işareti olarak karşımıza çıktı.
Tıp literatüründe “akut laringotrakeobronşit” olarak bilinen krup, üst solunum yollarında viral enfeksiyonların yol açtığı bir rahatsızlık.
Ses tellerinde, gırtlakta ve soluk borusunda şişmeye neden olan bu hastalık, özellikle gece saatlerinde belirginleşen havlama tarzında öksürük, nefes darlığı ve stridor adı verilen hırıltılı solunumla kendini gösterdi.
Uzmanlar, krupun erken teşhis ve doğru tedaviyle kontrol altına alınabileceğini vurgularken, bilimsel çalışmalar hastalığın bulaşıcılığı ve tedavi yöntemleri üzerine yeni bilgiler sundu.
KRUP NEDİR VE NEDEN OLUR?
Krup, çoğunlukla parainfluenza virüsünün neden olduğu viral bir enfeksiyondur.
ABD’de bulunan Johns Hopkins Üniversitesi’nden çocuk sağlığı uzmanı Dr. Rachel Moon, krupun özellikle sonbahar ve kış aylarında yaygın olduğunu belirterek, “Çocukların hava yolları yetişkinlere kıyasla çok daha dar. Bu nedenle, gırtlak ve soluk borusunda oluşan küçük bir ödem bile ciddi solunum zorluklarına yol açabilir” dedi.
Parainfluenza virüsünün yanı sıra influenza, adenovirüs ve respiratuar sinsityal virüs (RSV) gibi diğer virüsler de krup vakalarına neden olabiliyor.
Nadir durumlarda ise bakteriyel enfeksiyonlar daha ağır bir tablo oluşturabilir. Hastalığın bulaşıcılığı da ebeveynler için önemli bir endişe kaynağı.
İngiltere’deki Great Ormond Street Çocuk Hastanesi’nden pediatri uzmanı Dr. Sanjay Patel, krupun öksürük, hapşırık veya enfekte yüzeylere temas yoluyla kolayca yayıldığını ifade ederek, “Özellikle kreş ve okul gibi kalabalık ortamlarda bulaşma riski çok yüksek. Bu nedenle hijyen kurallarına sıkı sıkıya bağlı kalmak kritik” dedi.
BELİRTİLER: GECE YARISI KABUSU
Krup hastalığının en dikkat çekici belirtisi, köpek havlamasını andıran sert ve kuru bir öksürük. Bu öksürük, özellikle gece saatlerinde şiddetleniyor ve çocuğun uykudan uyanmasına neden olabiliyor.
Ses kısıklığı, boğuk ses, nefes alırken hırıltı (stridor), hafif ateş ve burun akıntısı diğer yaygın belirtiler arasında yer aldı.
Ağır vakalarda ise nefes almada zorluk, dudaklarda morarma (siyanoz) ve göğüs kaslarında içe çekilme gibi ciddi semptomlar ortaya çıkabiliyor.
Yakın zamanda The Lancet dergisinde yayımlanan bir çalışma, krup vakalarının %80’inin parainfluenza virüsüyle ilişkili olduğunu ve hastalığın genellikle 3-5 gün içinde kendiliğinden iyileştiğini ortaya koydu. Ancak, çalışmada, vakaların %5-10’unun hastanede tedavi gerektirdiği ve özellikle küçük çocuklarda solunum yollarının darlığı nedeniyle komplikasyon riskinin yüksek olduğu vurgulandı.
TEDAVİ: EVDE VE HASTANEDE NELER YAPILABİLİR?
Krupun tedavisi, hastalığın şiddetine bağlı olarak evde veya hastanede gerçekleştirilebiliyor. Hafif vakalarda, ebeveynlerin alabileceği basit önlemler büyük fark oluşturdu.
Harvard Tıp Fakültesi’nden çocuk sağlığı uzmanı Dr. Claire McCarthy, nemli ve serin havanın solunum yollarını rahatlattığını belirterek, “Banyoda sıcak suyun buharını kullanarak veya serin bir gecede pencereyi açarak çocuğun rahat nefes almasını sağlayabilirsiniz” dedi.
Bol sıvı tüketimi, çocuğun sakin tutulması ve başının yüksekte tutulması da önerilen yöntemler arasında.
Orta ve ağır vakalarda ise tıbbi müdahale gerekiyor. Kortikosteroid ilaçlar, solunum yollarındaki ödemi azaltmak için sıklıkla kullanıldı.
New England Journal of Medicine’da yayımlanan bir araştırmaya göre, tek doz oral veya enjeksiyon yoluyla verilen kortikosteroidler, semptomları birkaç saat içinde hafifletebiliyor.
Şiddetli nefes darlığı durumlarında, nebulizatörle uygulanan epinefrin tedavisi hızlı bir rahatlama sağladı. Ancak, bu tedavinin etkisi kısa süreli olduğu için hastalar genellikle birkaç saat gözlem altında tutuldu.
ÖNLEME: HİJYEN VE BAĞIŞIKLIK KİLİT ROL OYNUYOR
Krup hastalığını tamamen önlemek mümkün olmasa da, riski azaltmak için alınabilecek önlemler mevcut.
Dr. Patel, sık el yıkama, hasta bireylerle temastan kaçınma ve çocukların aşı takvimine uyulmasının önemine dikkat çekerek, “Difteri ve Haemophilus influenzae tip B (Hib) aşıları, krupun daha ciddi formlarını önlemede etkili. Ancak parainfluenza virüsüne karşı henüz bir aşı geliştirilemedi” dedi.
Ayrıca, evde nemli bir ortam oluşturmak, sigara dumanından uzak durmak ve çocuğun bağışıklık sistemini güçlendirmek için dengeli beslenme de hastalığın önlenmesinde önemli rol oynadı.
EBEVEYNLERE UYARI: NE ZAMAN DOKTORA BAŞVURULMALI?
Uzmanlar, krup belirtilerinin aniden kötüleşmesi durumunda vakit kaybetmeden bir sağlık kuruluşuna başvurulmasını önerdi. Özellikle çocuğun nefes almakta zorlanması, dudak veya tırnaklarda morarma, yüksek ateş veya bilinç bulanıklığı gibi belirtiler acil müdahale gerektiriyor.
Dr. Moon, “Ebeveynlerin sakin kalması çok önemli. Çocuğun huzursuzluğu ve ağlaması, solunum yollarındaki tıkanıklığı daha da kötüleştirebilir” uyarısında bulundu.
Haber: Sariye Nur Dönmez / Haber Merkezi
