4 Şubat Dünya Kanser Günü: Farkındalık ve Erken Teşhisin Önemi
Her yıl 4 Şubat, dünya genelinde kanserle ilgili farkındalık oluşturmak, eğitim faaliyetlerini artırmak ve bireyleri hastalığa karşı bilinçlendirmek amacıyla Dünya Kanser Günü olarak anılmaktadır. Bu özel gün, yalnızca farkındalık yaratmakla kalmayıp, toplumda kalıcı bir bilinç oluşturmayı ve bireyleri harekete geçirmeyi amaçlayan küresel bir kampanya niteliği taşımaktadır.
2025-2027 Dünya Kanser Günü Teması: “Benzersizliğimizle Biriz”
Dünya Kanser Günü’nün 2025-2027 yılları arasındaki teması, “Benzersizliğimizle Biriz” olarak belirlenmiştir. Bu tema, her bireyin kanserle mücadelesinin farklı ve kendine özgü olduğunu, ancak bu farklılıkların aslında insanları birleştiren güçlü bir bağa dönüştüğünü vurgulamaktadır. Kanserle mücadele eden herkesin ortak bir dayanışma içinde olduğu ve bu birlikteliğin, empati ve destek duygularını güçlendirdiği ifade edilmektedir.
Kanserin Nedenleri ve Önlenebilirliği
Kanserin oluşumunda birçok faktör etkili olmakla birlikte, bazı davranışsal ve çevresel faktörlerden kaçınılarak kanser vakalarının üçte birinin önlenebileceği bilinmektedir. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) ve Uluslararası Kanser Kontrol Örgütü, kanserden korunmak için aşağıdaki risk faktörlerinden kaçınılmasını önermektedir:
✔ Tütün kullanımı (sigara ve dumansız tütün ürünleri)
✔ Fazla kilo veya obezite
✔ Sağlıksız beslenme (meyve ve sebze tüketiminin yetersiz olması)
✔ Fiziksel aktivite eksikliği
✔ Alkol kullanımı
✔ Cinsel yolla bulaşan HPV enfeksiyonu
✔ Hepatit ve diğer kanserojen enfeksiyonlar
✔ İyonlaştırıcı ve ultraviyole radyasyon maruziyeti
✔ Kentsel hava kirliliği
✔ Katı yakıt kullanımına bağlı iç mekân hava kirliliği
Kanserin önlenebilir olduğu gerçeğinden hareketle, bireysel ve toplumsal düzeyde bilinçli adımlar atarak, erken teşhis ve tedavi süreçlerine önem vererek, bu hastalığa karşı büyük kazanımlar elde etmek mümkündür.
Kanserin Küresel ve Türkiye’deki Durumu
Kanser, dünya genelinde ve ülkemizde ölüm nedenleri arasında ikinci sırada yer almaktadır. Küresel ölçekte her yıl yaklaşık 19.9 milyon kişi kansere yakalanırken, 9.7 milyon kişi ise bu hastalık nedeniyle hayatını kaybetmektedir. 2040 yılına kadar yeni kanser vakalarının 30 milyona ulaşması beklenmektedir.
Türkiye'de ise her yıl ortalama 223 bin kişiye kanser teşhisi konulmaktadır. Erkeklerde kanser görülme sıklığı yüz binde 264,9, kadınlarda ise yüz binde 193,4 olarak belirlenmiştir. En sık görülen kanser türleri arasında akciğer, meme, kolorektal (kalın bağırsak), prostat ve mide kanseri yer almaktadır.
Erken Teşhisin Önemi ve Ücretsiz Kanser Taramaları
Erken teşhis, kanserle mücadelede en önemli faktörlerden biridir. Dünya Sağlık Örgütü, erken teşhis ve taramanın özellikle meme, rahim ağzı (serviks) ve kalın bağırsak kanserleri için hayati olduğunu belirtmektedir.
Ülkemizde, Ulusal Kanser Kontrol Programı kapsamında şu taramalar ücretsiz olarak yapılmaktadır: