Küresel ısınmanın oluşturduğunu sıcak hava dalgaları, Amerikalıların şeker yüklü içecekler ve dondurulmuş tatlılara yönelmesine neden oldu.
Nature Climate Change dergisinde yayımlanan yeni bir araştırmaya göre, sıcaklıklar 12-30 derece Celsius arasında yükseldikçe, günlük eklenmiş şeker alımı kişi başına 0.70 gram artırdı. Bu eğilim, özellikle düşük gelirli ve düşük eğitimli hanelerde belirginleşirken, sağlık uzmanları obezite, diyabet ve kalp hastalıkları riskinin yükseleceğini vurguladı.
Araştırmayı yöneten Cardiff Üniversitesi Çevre Bilimcisi Pan He, 2004-2019 yılları arasında ABD hanehalkı gıda alım verilerini hava durumu kayıtlarıyla karşılaştırarak elde edilen bulguları şöyle özetledi:
"Sıcak havalarda insanlar serinletici içecekler ve tatlılara daha fazla başvuruyor. Bu, iklim değişikliğinin beslenme alışkanlıklarını doğrudan etkilediğini gösteriyor."
He'nin ekibine göre, her 1.8 derece Fahrenheit (yaklaşık 1 derece Celsius) ısınmada şeker tüketimi 0.7 gram yükseliyor; özellikle 20-30 derece aralığında bu artış zirve yaptı.
Araştırma, şekerli içeceklerin (soda, meyve suyu) tüketimindeki patlamanın, dondurma gibi tatlılardakinden daha fazla olduğunu ortaya koydu.
Proje ortağı, Southampton Üniversitesi İklim Bilimcisi Duo Chan ise, "İklim değişikliği ne yediğimizi ve nasıl yediğimizi şekillendiriyor; bu, sağlık üzerinde olumsuz bir etki oluşturabilir" dedi.
Chan, sıcaklıkların 30 derecenin üzerine çıktığında iştahın azaldığını ve şeker alımının yavaşladığını belirtiyor, ancak genel ısınma trendinin tüketimi artıracağını öngördü.
Araştırmacılar, emisyonlar aynı hızla devam ederse 2095'e kadar ulusal çapta günlük şeker alımının 2.99 gram yükseleceğini hesaplıyor; dezavantajlı gruplarda bu rakam 5 grama ulaşabilir. Bu bulgular, iklim değişikliğinin gıda tüketimini nasıl etkilediğine dair sınırlı literatüre önemli bir katkı sundu.
Araştırma, erkeklerin şekerli içecek tüketimini kadınlara göre daha fazla artırdığını, açık havada çalışanların ise iç mekan çalışanlarından birkaç kat fazla etkilendiğini gösterdi. Beyaz nüfusta etki en yüksekken, Asyalı Amerikalılar arasında belirgin bir değişiklik gözlenmemedi.
Düşük gelirli ailelerdeki artış, beş kata varan farklarla dikkat çekti. Bu gruplar zaten Amerikan Kalp Derneği'nin önerdiği günlük 25-36 gram limitini aştı.
Sağlık uzmanları, bu trendin halk sağlığı için alarm zillerini çaldığını söyledi. California Üniversitesi San Francisco Endokrinoloji Profesörü Dr. Robert Lustig, "Düşük gelirli Amerikalılar arasında günde bir kutu ekstra şekerli içecek, diyabet riskini yüzde 29 artırıyor; sıcaklık kaynaklı susuzluk, obezite salgınında büyük rol oynuyor" dedi. Lustig, Amerikan obezite epidemisiyle sıcaklık bağlantısını vurgulayarak, tek bir kutu sodanın 40 gram şeker içerdiğini ve önerilen limitin yarısını aştığını hatırlattı.
Washington Üniversitesi İklim ve Sağlık Bilimcisi Kristie Ebi ise, "İnsan kaynaklı iklim değişikliğiyle sıcaklıklar artarken, şekerli içeceklerdeki küçük artış bile diğer sorunlarla birleşince önemli hale geliyor" yorumunu yaptı. Ebi, dezavantajlı grupların daha fazla maruz kaldığını ve mevcut sağlık eşitsizliklerini derinleştirdiğini ekledi.
Küresel İklim ve Sağlık Birliği Başkan Yardımcısı Dr. Courtney Howard da, "Düşük gelirli hanelerdeki etki oranı daha yüksek; bu, iklim değişikliğinin mevcut sağlık eşitsizliklerini büyüttüğünü gösteriyor" dedi. Howard, acil müdahale hekimi olarak, bu grupların temel sağlık durumlarının zaten zayıf olduğunu belirtti.
Araştırmacılar, politika yapıcılara çağrıda bulundu. Şeker vergisi, ambalajlarda şeker etiketlemesi ve beslenme eğitimi gibi önlemlerle tüketim yönetilebilir. Pan He, "İklim değişikliğine uyumda diyet adaptasyonu kritik; su erişimini artırmak ve şeker risklerini vurgulamak şart" dedi.
ABD Ulusal Okyanus ve Atmosfer İdaresi verilerine göre, ülkenin ortalama yıllık sıcaklığı 1895'ten beri 1.2 derece Celsius yükselmiş; bu, şeker tüketimindeki 100 milyon poundluk (yaklaşık 45 bin ton) yıllık artışı kısmen açıkladı. Bu çalışma, iklimin beslenmeyi nasıl bozduğunu aydınlatarak, küresel ısınmanın sadece çevresel değil, doğrudan sağlık tehdidi olduğunu kanıtladı.
Uzmanlar, acil iklim eylemiyle birlikte halk sağlığı stratejilerinin entegre edilmesini talep etti.
Haber: Rumeysa Tanıbalı / Haber Merkezi