Vücudun temel yapı taşlarından biri olan demir, oksijen taşıyıcısı hemoglobin üretiminde kritik bir rol oynadı. Ancak dünya genelinde milyonlarca insanı etkileyen demir eksikliği, yalnızca yorgunluk ve halsizlik gibi belirtilerle sınırlı kalmıyor; bağışıklık sistemini zayıflatarak enfeksiyonlara karşı savunmasız bırakıyor. Uzmanlar, erken teşhis ve doğru tedavinin hayati önem taşıdığını vurguladı.
Demir, bağışıklık hücrelerinin çoğalması ve enfeksiyonlara karşı spesifik yanıt oluşturması için vazgeçilmez bir mineral.
Johns Hopkins Üniversitesi'nden Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı Dr. Paul Auwaerter, demir eksikliğinin bağışıklık sistemini zayıflatarak enfeksiyonlara yatkınlığı artırdığını belirtti:
"Demir eksikliği, vücudun patojenlerle savaşma yeteneğini ciddi şekilde baltalıyor. Özellikle kadınlarda ve çocuklarda bu durum, sık enfeksiyonlarla sonuçlanabilir."
Amerikan Ulusal Sağlık Enstitüleri'ne (NIH) göre, dünya nüfusunun yaklaşık %25'ini etkileyen demir eksikliği, en yaygın beslenme sorunlarından biri. Özellikle doğurganlık çağındaki kadınlarda, adet kanamaları ve hamilelik nedeniyle demir kaybı sık görüldü. Çocuklarda ise yetersiz beslenme ve büyüme dönemlerindeki artan demir ihtiyacı, eksikliğin başlıca nedenleri arasında.
BİLİMSEL BULGULAR ALARM VERİYOR
Son yıllarda yapılan bilimsel araştırmalar, demir eksikliğinin yalnızca anemiyle sınırlı olmadığını, aynı zamanda ciddi sağlık sorunlarına yol açtığını ortaya koydu.
Translational Vision Science & Technology dergisinde yayımlanan bir çalışma, demir eksikliğinin bağışıklık sistemini zayıflatarak bakteriyel ve viral enfeksiyonlara karşı direnci azalttığını gösterdi.
Çalışma, demir eksikliği olan bireylerde enfeksiyon riskinin %30'a kadar artabileceğini belirtti.
Harvard Tıp Fakültesi'nden Dr. Patricia Graham, demir eksikliğinin uzun vadeli etkilerine dikkat çekti:
"Demir, bağışıklık hücrelerinin enerji üretiminde kritik bir rol oynar. Eksiklik durumunda, vücut mikroplarla mücadelede yetersiz kalır ve bu da kronik enfeksiyonlara zemin hazırlar"
Graham, özellikle vegan beslenen bireylerin ve yaşlıların demir seviyelerini düzenli olarak kontrol ettirmesi gerektiğini vurguladı.
ENFEKSİYON RİSKİNİ ARTIRAN FAKTÖRLER
Demir eksikliği, yetersiz beslenme, kan kaybı, emilim bozuklukları veya artan demir ihtiyacı gibi nedenlerle ortaya çıkabildi.
Kadınlarda adet kanamaları, hamilelik ve emzirme dönemleri demir ihtiyacını artırırken, erkeklerde genellikle kronik kan kayıpları veya sindirim sistemi hastalıkları eksikliğe yol açtı.
Çölyak hastalığı, Crohn hastalığı ve bağırsak parazitleri gibi durumlar da demir emilimini engelleyerek riski artırdı.
İç hastalıkları uzmanları, demir eksikliğinin bir hastalık değil, altta yatan bir sorunun belirtisi olabileceğine dikkat çekti:
"Demir eksikliği, gastrointestinal kanamalar veya kronik hastalıklar gibi ciddi durumların habercisi olabilir. Bu nedenle, belirtiler fark edildiğinde mutlaka bir uzmana başvurulmalı."
BELİRTİLER VE ÇÖZÜM YOLLARI
Demir eksikliği, yorgunluk, soluk cilt, nefes darlığı, baş dönmesi, saç dökülmesi, kırılgan tırnaklar ve soğuk intoleransı gibi belirtilerle kendini gösterdi.
Çocuklarda büyüme geriliği, hamilelikte ise erken doğum ve düşük doğum ağırlığı gibi komplikasyonlar riski artırdı.
Tedavide ilk adım, demir açısından zengin besinlerin tüketimini artırmak. Kırmızı et, karaciğer, ıspanak, nohut ve kuru meyveler gibi gıdalar demir bakımından zengin kaynaklar arasında.
C vitamini içeren portakal, kivi ve çilek gibi besinler ise demir emilimini artırdı. Ancak çay, kahve ve süt ürünleri gibi demir emilimini engelleyen gıdalardan kaçınılması önerildi.
Uzmanlar, beslenmeyle düzelmeyen durumlarda demir takviyelerinin doktor kontrolünde kullanılmasını önerdi.
Dr. Auwaerter, "Demir takviyeleri, özellikle +2 değerli demir sülfat veya fumarat formunda alındığında etkili oluyor. Ancak dozaj ve süre, mutlaka bir hekim tarafından belirlenmeli" dedi.
ERKEN TEŞHİS HAYAT KURTARIR
Demir eksikliği tanısı, tam kan sayımı, ferritin, serum demir ve transferrin saturasyonu gibi testlerle konuluyor. Erken teşhis, komplikasyonları önlemede kritik bir rol oynadı.
Uzmanlar, demir eksikliği belirtileri olan bireylerin kan testleriyle durumu kontrol ettirmesini ve uzman bir hekimle tedavi planı oluşturmasını önerdi.
Demir eksikliği, sessiz bir tehlike olarak sağlığımızı tehdit etmeye devam ediyor.
Haber: Sena Özkan / Haber Merkezi